De toekomst van de wereldeconomie

‘Terwijl de meeste vogels zich opmaken voor de najaarstrek…’ Zo begint een nieuwsbericht per e-mail over vogels dat ik zojuist ontving. Alsof er niks aan de hand is. En voor die vogels zal dat ook zo zijn. Die weten niks af van de problemen van ons mensen om vraag, aanbod en verdeling van goederen in de wereld in balans te houden. ‘Het loopt uit de hand…’, ‘Dit kan zo niet door blijven gaan…’. Iedereen weet het, al decennia lang, en niemand die een oplossing weet of deze durft aan te dragen. Grondstoffen raken op, net op het moment dat een land als China nog eens extra de schop in de grond steekt. Er zijn zelfs al plannen om in de diepten van de wereldzeeën de bodem van de aarde te gaan ontginnen om de machines maar te kunnen laten draaien. Om de productie nog eens op te kunnen voeren, om nog meer geld te verdienen, om nog meer macht te vergaren. Het zal nooit ophouden, niet uit zichzelf. Of wel uit zichzelf, als opeens alles stilvalt omdat het systeem niet meer werkt. Een luchtcirculatiesysteem werkt alleen maar goed zolang de filters niet verstopt raken. Dan moet het systeem even stilgelegd worden om de filters te vervangen. Maar dit soort filters heeft de economie niet. Die blaast door totdat we stikken in ons eigen systeem omdat niemand durft te zeggen dat we even rustig aan moeten doen.

Ik zal het maar toegeven. Soms word ik heel erg bang van dit soort nieuws. De laatste dagen wordt er veel gesproken over de nieuwe crisis waarin de wereld terecht dreigt te komen, en het meest eng vind ik dan nog altijd dat erover gepraat wordt alsof niemand het had zien aankomen. Er waren wel tekenen dat, en er werd al gewaarschuwd voor. Maar zolang er niet echt iets faliekant misgaat kan niets of niemand de stroom stoppen. Alsof we al jaren en jaren midden in een tsunami zitten, maar zolang we nog net ons hoofd boven water kunnen houden gaan we gewoon door met wat we gewend zijn te doen. ‘Economy is killing us’ is een uitspraak die ik jaren geleden eens verzon en waar ik nog steeds in geloof. Dat wat ons in het begin heeft weten te voorzien van middelen om te overleven of een prettig leven te kunnen leiden, zal ons uiteindelijk de nek omdoen. Geld verdienen, individualisme en concurrentie. Deze drijfveren hebben ons aanvankelijk geholpen, maar dat wil niet zeggen dat ze intrinsiek ook de juiste drijfveren zijn voor een duurzame en gezonde wereldeconomie. Het verschil zit hem misschien wel in de vraag en het daarmee samenhangende aanbod. Vraag iemand wat hij nodig heeft en hij zal bij zichzelf te rade gaan wat hij wil doen met zijn leven en wat hij nodig heeft om dat doel te bereiken. Vraag iemand wat hij wil hebben en hij zal een lijst tevoorschijn halen die nooit stopt en vol staat met dingen die hij gezien heeft bij anderen.

Intussen beginnen de vogels zich op te maken voor de najaarstrek en blijkt de kleine vos de meest voorkomende vlinder in Nederland te zijn. De duiven kijken al reikhalzend uit naar het moment dat de eikels in de bomen rijp genoeg zijn en een hond snuffelt langs de zijkant van het pad op zoek naar een urinegeurtje. Misschien is dit wel de wereld die ik voor me zie, zoals ik hem beschreef in het stukje over hoe kinderen en dieren kunnen kijken. Er is een wereld en er is een wereld. De een hebben we gemaakt en maken we ons druk om, de andere bestaat. Gewoon, altijd. We denken dat we de heersers zijn over de aarde en de tijd naar onze hand kunnen zetten, maar onze tijd is voor mijn gevoel alleen maar een tussentijd. De echte tijd is aan de vogels en de dieren en de vissen. Als we ze in de tussentijd tenminste niet uitroeien.

Jack Tummers