Richtinggevend kader bezuinigingen is onvoldoende

Tijdens de raadsvergadering van 11 april heb ik tegen het raadsvoorstel inzake de taakstelling en richtingen voor bezuinigingen gestemd. Het voorstel komt onvoldoende tegemoet aan het broze evenwicht tussen investeren in mensen en investeren in stenen. De rekening van het leven op grote voet en de economische crisis wordt te veel bij de kwetsbare Tilburger gelegd, terwijl juist op de grote posten als grondexploitatie en organisatie teveel onzekerheden zijn voor een deugdelijk financieel beleid. Die verantwoordelijkheid wil ik op basis van dit voorstel vooralsnog niet nemen. Een moeilijk besluit in een complex traject, dat om een toelichting vraagt.

Complex proces
Na een half jaar is het dan zover: het raadsvoorstel om het huishoudboekje van Tilburg op orde te brengen ligt op tafel. Er is hard gewerkt door ambtenaren, college en burgers om ideeën aan te dragen en oplossingen te zoeken. Deze inzet is sowieso een compliment waard. Dit is het moment van besluiten: neem ik als raadslid de verantwoordelijkheid voor deze uitgangspunten? Met de veelheid van informatie, belangen en dilemma’s in het voorstel is het moeilijk te over en te doorzien waar ik nu precies ‘ja’ of ‘nee’ tegen zeg. Volgens sommigen is het glas half vol, volgens anderen half leeg. Zo dreigt niemand zich af te vragen wat er nu eigenlijk in het glas zit. Stip op de horizon biedt de stadsvisie Tilburg 2040. Grenzeloos, duurzaam, ontmoeten, een leven lang leren en samenwerken 3.0, zijn kernbegrippen waar we juist nu invulling aan kunnen geven. Juist met bezuinigingen kunnen we prioriteiten leggen richting deze toekomst. Na grote aarzeling, vele gesprekken en het zoeken naar andere invalshoeken, kom ik tot de conclusie: Nee, de voorgestelde uitgangspunten geven onvoldoende vertrouwen om Tilburg pluriform, sociaal, duurzaam en leefbaar te houden. Om te zeggen; Tilburg is klaar voor haar toekomst!

Terug naar de kern
In mijn TilburgZ-column van 15 november 2010 noem ik de drie criteria vanuit het GroenLinks programma waarop ik het raadsvoorstel beoordeel; een pluriform, vrijzinnig Tilburg, een duurzaam Tilburg en een betrouwbaar stadsbestuur.

Een pluriform, vrijzinnig Tilburg waar iedereen kan meedoen en niemand wordt buitengesloten
De kracht van Tilburg zit in mensen. Welke Tilburgers kunnen met ambitie, betrokkenheid en weerbaarheid er voor zorgen dat Tilburg daadwerkelijk weer een comebackcity blijkt te zijn? De expertgroep heeft met “Tilburg met kracht aan de slag” een mooie visie neergezet om op een nieuwe manier te kijken naar sociale stijging. Aan de slag, zou ik zeggen. Maar hoe realistisch is het om te verwachten dat dit direct de gewenste resultaten oplevert? En in hoeverre biedt dit ook kansen voor de meest kwetsbaren? Juist bij grote verbouwingen blijft de winkel vaak open en dat ontbreekt in dit raadsvoorstel. Tilburg voert nagenoeg 1 op 1 de landelijke bezuinigingen door. Een onbegrijpelijke keuze voor een stad die jarenlang extra geinvesteerd heeft (en ja, daarvoor mag de OZB best wat extra omhoog). Behalve de 2 miljoen extra inzet voor een zachte landing van ID-banen, stopt de gemeente met belangrijke dossiers als integratiebeleid, inburgering en individuele voorzieningen binnen de WMO. De ambitie om maximaal uit mensen te halen en niet te pamperen onderschrijf ik, op zoek gaan naar nieuwe verbindingen en samenwerken, hartstikke goed! Maar waar blijft de pluriforme samenleving als je als mens alleen beoordeeld wordt op de plek die jij op de arbeidsmarkt hebt? Volstrekt onduidelijk is hoe alle maatregelen doorwerken voor een vrouw die bij Feniks of Kant werkt aan haar weerbaarheid en een zelfstandig bestaan. Met het afschaffen van het begrip allochtoon-autochtoon zijn alle 170 nationaliteiten in Tilburg ineens geïntegreerd? Hoe blijven we investeren in het talent van deze mensen? Door de extramuralisering en dubbele vergrijzing moeten steeds meer ouderen thuis blijven wonen. Krijgen zij ook nog maaltijden thuisbezorgd? En hoe realistisch is het dat alle 256 ID-ers daadwerkelijk aan de slag blijven? Eerst een Sociaal Akkoord (met afspraken over inburgering en integratie), daarna kijken wat aan bestaande arrangementen weg kan. Dat zou daadwerkelijk investeren zijn. Zowel landelijke, provinciale als gemeentelijke bezuinigingen werken door in zorg, welzijn en participatie. De meest kwetsbare Tilburger betaalt zo de prijs voor de economische crisis en het leven op grote voet. Tilburg heeft jarenlang een voorbeeldfunctie gehad op armoedebeleid en investeren in kwetsbare burgers, deze rol raken we met de huidige voorstellen kwijt. Mijn conclusie is dat we mensen gaan buitensluiten en kansen ontnemen om mee te blijven doen.

Een duurzaam Tilburg waar natuur en milieu onderdeel zijn van het dagelijks leven
Op het terrein van natuur en milieu klinkt nadrukkelijk een economische visie, maar het lijkt er op dat hier grote bezuinigingen achterwege blijven. Tilburg als duurzame stad blijft nadrukkelijk op de agenda. Al doet de PM post Water, natuur en landschap nogal vrezen voor een echt duurzaam beleid.

Een efficiënt en effectief betrouwbaar stadsbestuur
Geeft dit raadsvoorstel voldoende vertrouwen dat het huishoudboekje duurzaam op orde is? Twee grote onzekerheden spelen hierbij een rol:
De taakstelling op het gemeentelijk apparaat
De grondexploitatie

Met het nieuwe organisatievoorstel wordt inderdaad ingezet op Tilburg 2.0. Hartstikke mooi, maar is de grote post als bezuiniging ook realiseerbaar? Gaan we daadwerkelijk minder doen en is de raad ook bereid minder kaders te stellen?

Het grondexploitatietekort geeft wellicht de grootste hoofdbrekens. In het voorstel wordt een begin gemaakt om € 61 miljoen van het tekort terug te dringen, maar ten aanzien van de overige € 24 miljoen tekort tasten we als raad nog in het duister. Hier kunnen we niet verwijzen naar de landelijke politiek, maar gaat het echt om wat wij als Tilburgers doen. Om dit onderdeel van het huishoudboekje op orde te brengen worden er opmerkelijke voorstellen gedaan: een veel te bescheiden verhoging van de OZB en leges, minder investeringen in sociale woningbouw (en waar gaan de Tilburgers met lage inkomens dan wonen?), een sobere sporthal in de Kruidenbuurt (was dat niet juist een impulswijk?) en € 5 miljoen overheveling vanuit algemene middelen. Nu is al duidelijk dat we dan nog € 24 miljoen tekort hebben, en wat doen we dan met de financiële tegenvallers die er wellicht nog komen?

Compromissen sluiten om resultaten te behalen
Als fractielid van GroenLinks ben ik mede-ondertekenaar van het coalitieakkoord. En natuurlijk kun je politieke idealen het beste realiseren in samenwerking met anderen en als deelnemer aan het college. De beperkte bezuiniging op cultuur in deze ronde, maar ook het doorzetten van Tilburg als duurzame stad, en de start als Fair Trade gemeente, zijn voorbeelden waarom GroenLinks in dit college actief is. Samenwerken betekent compromissen sluiten, de ander ook de ruimte gunnen iets van haar of zijn visie terug te zien. Zin in de toekomst (zoals de stadsvisie Tilburg 2040) vraagt ook politieke verantwoordelijkheid nemen en dragen. Dat heb ik de afgelopen periode gedaan en dat blijf ik graag doen.

Maar ik ben ook gekozen als raadslid om individueel afwegingen te maken op basis van het verkiezingsprogramma van GroenLinks. Het voorliggende raadsvoorstel komt onvoldoende tegemoet aan het broze evenwicht tussen investeren in mensen en investeren in stenen. De rekening van het leven op grote voet dreigt te veel bij de kwetsbare Tilburger te worden gelegd, terwijl juist op de grote posten als grondexploitatie en organisatie er teveel onzekerheden zijn voor een deugdelijk financieel beleid.

Die verantwoordelijkheid wil ik nu niet nemen, daarover ga ik graag in gesprek met alle leden van GroenLinks Tilburg en de 528 Tilburgers die in maart 2010 mij het vertrouwen hebben gegeven.

Sandra Franken
raadslid GroenLinks Tilburg