Vers² – voor eigen erf – het verslag

Wat gebeurt er als je het gedicht ‘Voor eigen erf‘ laat lezen aan toevallige voorbijgangers in Kerkrade. Ja, in Kerkrade, de stad waar meer dan eenderde van de bevolking op Wilders’ PVV stemde.

Kerkrade, de krimpgemeente. Dat wil zeggen: de gemeente die verpaupert omdat de mensen met geld (en een opleiding) wegtrekken naar gemeenten die niet krimpen. Dat wil zeggen: de gemeente waar een laag-opgeleide bevolking in de meerderheid is.

Dautzenberg, Pijnenburg en ik dachten van tevoren, dat we zouden worden weggewuifd. Dat niemand het gedicht van Reve helemaal serieus zou nemen en dat de mensen pas over Wilders zouden beginnen als we ze daar subtiel, middels een paar niet al te nadrukkelijke opmerkingen (‘doet dit gedicht u niet aan Wilders denken?’) op zouden wijzen.

Maar nee.

Integendeel. Er was maar weinig nodig om de bevolking van Kerkrade aan de praat te krijgen. Je kon daarbij duidelijk merken dat ze enige media-aandacht gewend zijn, sinds de kamerverkiezing. Een passerende mevrouw zei zelfs: ‘Er zijn hier de laatste tijd veel cameraploegen.’

Wát de Kerkradenaren zeiden, overtrof eveneens onze stoutste verwachtingen. Niks nuance. Geen schroom. Men ging vol op het orgel, om een bekende ex-politicus te citeren. Een enkeling vond het gedicht maar niks. De overgrote meerderheid verbond het gedicht meteen aan de actualiteit.

De verkiezingen liggen alweer bijna vier maanden achter ons en Wilders is de afgelopen tijd behoorlijk salonfähig gemaakt door Eurlings, Verhagen en consorten. Het CDA fungeerde toch altijd (een beetje?) als het geweten van Nederland – en zeker van Limburg. Potentiële Wilders-aanhangers voelen zich gesteund door het CDA en bekennen gemakkelijk kleur. Dat roept het gedicht blijkbaar op.

Het kan ook zijn dat als wij direct, op de man af naar Wilders hadden gevraagd, de mensen hun hart niet zo massaal hadden laten spreken. Het gedicht als afleidingsmanoeuvre van het ‘geweten’, een bliksemafleider van jewelste. En daarmee uiteindelijk een soort waarheidsserum?!

Poëzie kan werken. Tenminste, in deze eerste aflevering van de beoogde reeks. Het gedicht van Reve werd door mensen van wie je niet aanneemt dat ze vaak gedichten lezen onmiddellijk begrepen en geduid. Dát is bemoedigend, op een bepaalde manier. Al zou ik nu nog niet weten op welke manier.

Een persoonlijke noot. Kerkrade was in mijn jeugd een (nog) levendig stadje. Nu is het een wat kaal geheel, met de C&A zo ongeveer als duurste winkel.

Tegenover het station, dat met een moderne variant van het Miljoenenlijntje is te bereiken, ligt het museum Continium, “voor Industrie en Samenleving”. Een museum met een moderne uitstraling, dat niet kan verhelen dat Kerkrade vooral veel verleden heeft.