Een pijnlijke statie

Het CDA Tilburg stelde vandaag een serie vragen aan het college, die op zijn minst op hun beurt vragen oproepen. Het gaat dan om de rol van de politiek bij de beoordeling van de inhoudelijke kant van kunst. Kunst mag provoceren, begrijp ik uit de CDA-vragen, maar tot hoever, dat bepaalt naar hun idee de subsidieverstrekker, i.c. de gemeente. En voor de duidelijkheid: een subsidieverstrekker is niet altijd identiek aan een opdrachtgever. Het CDA vraagt hier om preventieve/repressieve censuur vanuit de overheid.De politiek mag zich daarvoor echter niet lenen. Wie zich in het maatschappelijk verkeer (als groep) zwaar gekwetst voelt moet naar de rechter stappen, niet naar een college van B&W.

Voor de volledigheid en daarmee ook de objectiviteit citeer ik hierbij eerst de vragen:

Naar aanleiding van het bericht in het Brabants Dagblad van afgelopen dinsdag over het door de Gemeente Tilburg, middels KORT, gesubsidieerde "kunstproject" van de heren De Leijer en Swarth, hebben wij de volgende vragen aan u:

1. Wat is de opvatting van het College over de keuze van de commissie om dit project te subsidiëren in het kader van KORT en wat zijn de overwegingen van de commissie geweest ?
2. De afbeelding in het Brabants Dagblad van deze statie is zowel qua beeld als tekst kwetsend. Tilburg is van oudsher een katholieke stad. Is het nu nodig dat een gemeentelijke subsidie wordt aangewend om dergelijke provocerende projecten te ondersteunen en dan ook nog in de openbare ruimte ten toon te stellen? Brengt dit de burger dichter bij het bestuur ?
3. De CDA fractie is van mening dat het College onmiddellijk in gesprek dient te gaan met de selectiecommissie, want het kan natuurlijk niet zo zijn dat gemeentelijke subsidies worden verstrekt aan "kunst" die nodeloos kwetsend is voor een grote geloofsgemeenschap. In de ogen van de CDA fractie heeft de commissie met de keuze van dit project een brevet van onvermogen afgegeven als het gaat over inlevingsvermogen. Is het College bereid om het gesprek met de commissie hierover aan te gaan en ons van de uitkomst hiervan op de hoogte te brengen ?
4. De commotie en ophef zouden niet te overzien zijn geweest als geloofsuitingen van de Islam (mis-) gebruikt zouden zijn in een door de gemeente gesubsidieerd kunstproject. Blijkbaar zijn katholieken in de ogen van de commissie zo ruimdenkend dat ze alles goed vinden of te onbelangrijk om er rekening mee te houden. Het moge duidelijk zijn dat de CDA fractie daar heel anders over denkt en met ons vele Tilburgers. Wij verwachten van het College dat deze boodschap luid en duidelijk wordt overgebracht aan de (nieuwe) commissie. Bent u bereid deze boodschap over te brengen en ons van de reactie van de commissie op de hoogte te stellen?

Vragen staat altijd vrij, maar vrijblijvend zijn ze zelden. Je maakt er ook een statement mee: je stelt de vraag omdat je ook je mening kwijt wil. Blijkens vraag 1 mag voor het CDA kunst kennelijk wel provocerend zijn, behalve wanneer…En wie bepaalt dat? Is het juist niet goed als een kunstenaar vanuit een heel ander perspectief dan het jouwe de werkelijkheid laat zien? Is dat zelfs niet in hoge mate ook zijn maatschappelijke taak?

Kunst schijnt ook de burger dichter bij het bestuur moeten brengen, begrijp ik uit vraag 2. Maar waarom? Krijgt voortaan elke kunstenaar deze opdracht mee als hij met subsidies van de gemeente werkt? Dit knelt toch met zijn principiële vrijheid voor subjectieve expressie van ideeën en gevoelens? Welke taak ziet het CDA weggelegd voor de kunstenaar in het algemeen? Opereren binnen door haar/de politiek bepaalde grenzen? Handhaven we dan alleen de worstenbroodcultuur, met als toegestane variant het saucijsje?

Vraag 3 laat aan duidelijkheid niets te raden over: de kunstcommissie moet op het matje worden geroepen – moet mogelijk/bij voorkeur zelfs vervangen worden – want subsidies voor kunst verstrek je alleen als het resultaat je in morele zin aanstaat. Verwerpelijk. Het CDA ervaart deze "kruisweg" als kwetsend voor katholieken. Maar wie is wanneer norm bij een veroordeling en met hoe velen moet je zijn om norm te mogen zijn? Meer dan uiterste terughoudendheid lijkt me hier de norm! We willen toch niet de jaren ’50 terug, waarin Gerard Reve God vergeleek met een ezel en waartegen overigens vruchteloos een rechtszaak werd aangespannen? En kennen we nog de ophef over Christus als homo, of Christus als getrouwde man? Geloof vooral je eigen geloof en laat leven wat anders leven wil.

Vraag 4 gaat ervan uit dat we de Islam en zijn volgelingen als geduchte Angstgegner ervaren. IK ervaar dat niet zo. Zowel moslims als christenen staan sterk in een democratie vanwege de vrijheid van meningsuiting, én zijn daarin kwetsbaar, vanwege diezelfde vrijheid van meningsuiting. Dat is de tol die je betaalt en het voorrecht dat je geniet. Een goedgelovige staat echter steviger in zijn schoenen en is dus minder gauw uit balans te brengen dan dit CDA suggereert, lijkt me. Dit geldt temeer als je de toelichting van Swarth leest: "Het gaat niet over Jezus de Heilige, maar over Jezus als fenomeen". Maar op zich is deze toevoeging principieel al overbodig.

In de cultuurnota "KUNSTenMAKERS van de gemeente Tilburg (2005-2010) wordt gesproken over het cultuurbeleid in de komende jaren. De link met economie , cultuur en met onderwijs en kennis wordt helder besproken. Een beperkende opvatting over de individuele ruimte van de kunstenaar en de ethiek blijft achterwege. En gelukkig maar.