De vloedgolf aan berichten over seksueel misbruik binnen Rooms-katholieke internaten in het midden van de vorige eeuw lijkt haast het karakter te krijgen van een springvloed. Er worden steeds opnieuw gaten geslagen in de beschermende dijken van de Rooms-katholieke Kerk.
| Thema: | Misbruik aan het licht Rooms-katholieke kerk in opspraak Met het oog op de campus |
| Sprekers: | Dr. Anke Bisschops, Prof. dr. Erik Borgman (voorzitter) Prof. dr. Anton van Kalmthout, Prof. dr. Frans Vosman |
| Datum: | woensdag 14 april 2010 |
| Tijd: | 15.00 – 17.00 uur |
| Locatie: | Zwijsengebouw, Universiteit van Tilburg. Toegang: vrij. Zie plattegrond campus  |
| Initiatief: | CWL |
Het begon allemaal in de Verenigde Staten, waar het laatste decennium duizenden gevallen van seksueel misbruik aan het licht kwamen, op veel grotere schaal dan aanvankelijk werd vermoed. In Europa bleef het langere tijd vrijwel stil, berichten uit Duitsland, Oostenrijke en Ierland dateren uit 2003 tot er eind vorig jaar uit Duitsland opnieuw verhalen kwamen over seksueel misbruik uit de periode 1930-1970 op katholieke internaten. Inmiddels blijkt ook op de niet-katholieke internaten in Duitsland op grote schaal soortgelijk misbruik voorgekomen te zijn. In de publieke opinie verschuift in Duitsland na de eerste ophef de aandacht naar aspecten als machtsmisbruik tussen volwassen en kinderen, de rol van gesloten instituten en de seksuele moraal in de jaren vijftig.
Na de eerste berichten over seksueel misbruik in een rooms-katholiek internaat door de Wereldomroep en in de NRC, buitelen in Nederland de berichten over elkaar heen. De kwestie is dagelijks in het nieuws. Er zijn inmiddels elfhonderd meldingen bij de katholieke instelling Hulp en Recht binnengekomen. Behalve voor de misbruikgevallen zelf, is er vooral ook veel aandacht voor de cultuur waarin dit misbruik verborgen kon blijven. Er is bij velen het beeld dat de bisschoppen en andere leden van de kerkelijke hierarchie jarenlang in staat waren om de zaken in de doofpot te stoppen. Vooral het aan het licht komen van de gevallen na zoveel tijd roept vragen op.
Een gesloten cultuur van decennia geleden wordt nu door de pers met kracht opengebroken. Taboes worden met terugwerkende kracht buiten werking gesteld. De Rooms-katholieke Kerk in Nederland lijkt hier slecht op voorbereid en niet goed te weten hoe te reageren. Het maakt een bijna hulpeloze indruk dat steeds alleen wordt verwezen naar de in te stellen commissie onder leiding van Wim Deetman, die feiten boven tafel moet halen.
In deze situatie dreigen belangrijke kwesties ten onrechte buiten de aandacht te vallen. Zo is er de brede veronderstelling dat het misbruik iets te maken zou hebben met het celibaat van priesters en religieuzen in de Rooms-katholieke kerk. Het is echter helemaal niet duidelijk of celibatairen eerder dan anderen geneigd zijn tot seksueel misbruik. En als er een verband is tussen misbruik en celibaat, welk verband is dit dan precies? Verder is er de vraag naar het aantal gevallen van seksueel misbruik op rooms-katholieke internaten in verhouding tot die in de wereld buiten de internaten, en in verhouding tot die in internaten van andere signatuur En er is het probleem dat het kerkelijk recht, net als het Nederlands recht in het midden van de vorige eeuw, weinig oog heeft voor de positie van slachtoffers. Hoe zou een ‘goede benadering’ van slachtoffers in kwesties van seksueel misbruik door priesters en religieuzen eruit kunnen zien? Naast de aandacht voor empirische en juridische vragen is er ook een gerichtheid op een meer ethisch invalshoek ten opzichte van de aard van het handelen. Zo worden de stellingen verdedigd dat het niet om seksschandaal en misbruik maar om geweld en om stilzwijgen gaat, dat de aan het licht gekomen gebeurtenissen bovendien verband houden met het seksuele onderricht van de kerk zelf en tot slot dat de strategie om van pedofilie te spreken de seks van volwassenen, hetero en homoseksueel, uit beeld houdt. Is de crisis wellicht ook een kans om de diepste bekommernis van de Rooms-katholieke Kerk omtrent relatie en seks opnieuw recht te doen?
Publieksbijeenkomst
Deze thema’s komen aan de orde in de publieksbijeenkomst Misbruik aan het licht op 14 april in het Zwijsengebouw op de campus van de Universiteit van Tilburg.
Als sprekers voor de bijeenkomst, die wordt georganiseerd door het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing in samenspraak met het Brabants Dagblad, hebben toegezegd:
- Dr. Anke Bisschops – Fac. Katholieke Theologie (info)
- Prof. dr. Erik Borgman (voorz.) – Fac. Geesteswetenschappen (info)
- Prof. dr. Anton van Kalmthout – Fac. Rechtswetenschappen (info)
- Prof. dr. Frans Vosman – Fac. Geesteswetenschappen (info)
Toegang is vrij, en belangstellenden zijn van harte welkom.
Deze bijeenkomst vormt onderdeel van de reeks Met het oog op de campus, waarin medewerkers van de Universiteit van Tilburg in gesprek gaan over actuele onderwerpen.
Contact
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Drs. Henri Geerts
Hoofd Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing (UvT)
Email: H.J.Geerts@uvt.nl
Telefoon: 06-11001290
Deze bijeenkomst wordt georganiseerd door het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing (CWL) in samenspraak met het Brabants Dagblad.