Beschouwing over kunst en cultuur in Tilburg door Hein van der Schoot
BEELDENSTORM IN TILBURG
Naar aanleiding van de perikelen rond het Midi theater verscheen er onlangs in NRC Handelsblad een artikel met de titel ‘In Tilburg regeert de botte bijl’ (28-10-09). Hierin wordt beschreven op wat voor manier hier verschillende partijen politiek bedrijven en hoe het Midi theater er is doorgedrukt door de Raad informatie te onthouden. Die hele gang van zaken blijft intussen de gemoederen bezighouden en een groep van verontruste burgers heeft nu een manifest opgesteld dat oproept tot fatsoenlijke politiek. Maar er is meer aan de hand.
In bepaalde kringen is men niet alleen de verruwing beu van het politieke debat, maar vreest men bovendien afbraak van het huidige cultuurbeleid wanneer de LST aan invloed gaat winnen. Zeker nu die partij onlangs heeft voorgesteld om het Draaiende Kunsthuis te koop te zetten op Marktplaats. Op de website ‘virtueeltilburg’ wordt in dit verband zelfs al gewaarschuwd voor een ‘beeldenstorm’. De vraag is echter of er in Tilburg niet al lang een beeldenstorm woedt.
Werd kunst hier bijvoorbeeld niet al te nadrukkelijk onderdeel van ‘Moderne Industriestad’-promotie? Steen en staal, lichtprojecties op gebouwen, fabrieksgeuren, metrogeluiden; dat soort kunst zien we in Tilburg steeds meer. Als klap op de vuurpijl kregen we ook nog een Draaiend Huis. Volgens sommige mensen is dit Rotondehuis een nieuw ‘visitekaartje’ van de stad. En net zoals de Westpointtoren wordt het Huis nu al een ‘hedendaags icoon’ genoemd en tot ons ‘cultureel erfgoed’ gerekend. Navrant is echter, dat, terwijl de cultuurindustrie op volle toeren draait en we worden voorzien van een constante stroom aan ‘nieuwe’ beelden, bestaand lévend cultureel erfgoed in rap tempo verdwijnt. Onze parken en andere zichtbare, groene herinneringen aan ‘Tilburg schônste stad vant laand’ werden volkomen uitgekleed.
De indrukwekkende beelden in de groene levende sfeer van de befaamde landschapsarchitect Springer werden op een ongelofelijke manier bestormd en omlaag gehaald, vervangen door steriliteit, eenvormigheid, heringericht in een kale, strakke ‘Moderne Industriestad’-stijl.
En werd in Tilburg niet met beeldenstormersgeweld zelfs de Vrijheidsboom omlaag gehaald? Op en als het hoogtepunt van de campagne ‘Moderne Industriestad’! En wordt elke betekenis van die Levensboom hier niet nog steeds met aanhoudende acties uit het collectieve geheugen gewist? Werd zelfs als verwijzing naar de herkomst van de naam ‘TILburg’ (tilia/lindeboom) de Lindeboom niet volledig geschrapt uit de gemeentelijke geschiedschrijving? Want allerlei commerciële substituten van ‘Moderne Industriestad’ moesten daarvoor in de plaats komen: Oranjeboombier, kruikenzeiker, ‘Schrobbelèr’, ToeperToetje, Westpointtoren, Rotondehuis en andere tot ‘symbool van de stad’ zelfs opgeklopte consumptiegoederen en prestigeprojecten van baksteen en beton.
Met name stadsnatuur, groen en groene cultuurhistorie moeten er nog steeds aan geloven.
En onderdeel van die structurele beeldenstorm is dat het niet eens meer in de krant komt.
In plaats van serieuze verslaggeving zien we steeds vaker dat in de pers allerlei onbeduidende zaken in de commerciële sfeer op een overdreven manier breed worden uitgemeten.
Zo hadden we hier vorig jaar een reclameactie met goudgespoten steenklompen. De krant maakte daarvan meteen een ‘Gouden Keien Mysterie’ en binnen de kortste keren werd de reclameactie een ware mediahype. Zelfs de gemeentelijke afdeling Communicatie haakte aan bij de stenenstunt en liet in landelijke bladen advertenties plaatsen met de mededeling: ‘Tilburg keigaaf’.
En dan kregen we een paar jaar geleden ook nog eens het indringende reclamebedenksel T. Een stortvloed aan T producten overspoelde de stad. En die dienen we allemaal braaf te slikken als ‘typisch Tilburg’ en zelfs ‘identiteit’. Gepaard aan die moderne ‘citybranding’ ging de laatste jaren nog meer levend cultureel erfgoed voor de bijl, werden nog meer de bestaande ‘stadsbeelden’ afgebroken. We zagen hoe de stad nog meer in de greep kwam van de commercie en de pr industrie en nog meer opschoof in de richting van wat men hier en daar al aanduidt als ‘de perfecte kitschmaatschappij’. Er dreigt in Tilburg een beeldenstorm? Nee, een niets ontziende beeldenstorm is in Tilburg al jarenlang aan de gang.
Nieuwe stukjes in deze rubriek ook:
‘Vrije Pers’ 23-11
Kleine lettertjes Pieter Vreedeplein 22-11
Marjo blijft 21-11