Maandagochtend. Regen. Moe. Net terug van een uitputtend congres in Oviedo, waar het ook al regende. Een sterk verlangen om in Sinterklaas te geloven. Op zoek naar troost in a deep and dark December. En dan is er plots de column van Herman Van Rompuy, met de opmonterende titel Komt macht uit de loop van een geweer? Nee, zegt hij. Een sterke economie heeft meer invloed dan een sterk leger, zeker nu we na Irak nog meer dan vroeger weten dat er grote beperkingen zijn aan militaire macht.
Misschien. En toch geloof ik in de verwoestende gevolgen van rauwe machtspolitiek. Weinig is gruwelijker dan het recht van de sterkste, uitgeoefend met complexloze, bijna trotse gevoelloosheid. Alsof het recht van de sterkste een recht is.
Vaak lees ik in mijn favoriete damesbladen dat seks, geld en macht de drijfveer van de mens zijn, vooral van de man dan, vrouwen zijn vrouwelijker. En toch: geld en seks zijn eindig. Het grensnut is zo bereikt. Mannen noemen zichzelf seksueel onverzadigbaar, maar worden vlug moe en schakelen over op whisky. En wat koop je met geld als je alles al hebt? Macht daarentegen is grenzelozer, perverser ook, omdat de slachtoffers ervan heel zichtbaar worden, de verknechting buitengewoon concreet kan zijn.
Brute macht is zoals fysieke pijn. De intellectueel denkt, hoopt eigenlijk, vanuit een nobele, spirituele mensvisie dat geestelijk lijden en mentale verknechting het ergste zijn. Ten onrechte, vrees ik. Lichamelijke pijn kan ondraaglijk worden. En brute machtsuitoefening verwoestend.
Neem nu Irak. Eertijds geleid door Saddam Hoessein. Niet echt een bevrijdende persoonlijkheid. Zijn snor suggereert ietwat bedrieglijk enige goedmoedigheid. Heel veel andere gunstige berichten over hem schieten mij niet dadelijk door het hoofd. Ik kan mij indenken dat vele van zijn landgenoten met zijn regime niet echt waren opgezet.
Maar hoe reageer je als kritische burger uit Irak wanneer Amerikaanse tanks door de straten van Bagdad rollen? Wanneer je wordt aangezocht om, onder het toeziend oog van de US-led coalition (de naam alleen al!), vrolijk mee te werken aan de opbouw van het nieuwe Irak? Ik vrees dat wie tot voor kort om andere dan pragmatische redenen Saddam bestreed, zich nu alleen maar tegen de coalitie kan keren. Want de bevrijder is een bezetter.
volgende week: vervolg Collaboratie – 2
Rik Torfs