Middelpunt van het feest

Het is feest in Tilburg. Dat vieren we nog het hele jaar door. En als middelpunt van het feest staat anno 2009 nog steeds precies hetzelfde centraal als in 1809. Alleen op een iets andere manier.

In 1809 kreeg Tilburg van de Franse bezetter stadsrechten. In die tijd beleefde Tilburg grote volksfeesten met als middelpunt "de groote Lindeboom" (met een hoofdletter). De boom was in die tijd de "Vrijheidsboom" en was in een plat model gesnoeid. Bij de feestelijkheden werden op de platte etagelinde allerlei symbolen geplaatst van vrijheid, broederschap en andere hoge idealen van de Franse revolutie. Voor een recordbedrag kreeg "de groote Lindeboom" (met een hoofdletter) ook een nieuwe stellage en nieuwe stutten ter ondersteuning van de takken. En dat alles "in gemeentens couleur". De oude Gerechtsboom werd ook feestelijk versierd en verlicht met lampionnen. Na de Franse tijd werd de boom weer "Oranjeboom" en verdween het platte Franse model. De Oranjeboom mocht weer fier zijn kruin verheffen. Een tak mocht weer vrij omhoog groeien en uitgroeien tot nieuwe hoog oprijzende stam. Maar net als in de Franse tijd was de boom op hoogtijdagen het middelpunt van het feest, zo niet het enige wat werd versierd en "geïllumineerd".

Net als de Franse bezetters lieten ook de Duitsers de boom later gewoon staan. Alleen oranje versiering was ten tijde van het Nazi-regime niet meer toegestaan en zelfs oranje sinaasappeltjes werden onmiddellijk verwijderd. In plaats daarvan kregen we bij de boom concerten van de Duitse Wehrmacht. Heel anders echter ging het met de bezettende reclamemacht ‘Moderne Industriestad’. Op het hoogtepunt wilde die macht zich als nieuwe "identiteit" profileren door de oude boom als "identiteit" gewoon letterlijk en figuurlijk helemaal omlaag te halen, te wissen zelfs uit de geschiedenis. Die macht liet na een zogenaamd "infuus" de oude Oranjeboom zelfs kappen op de verjaardag van de kroonprins, als startsein zelfs voor een campagne voor Oranjeboombier en ‘Kroonprins der Pilseners’.

Nog ruiger werd het onder de bezettingsmacht T. Tweehonderd jaar na het feest waarbij de Lindeboom centraal stond organiseerde die macht een feest om nog duidelijker te demonstreren dat de Lindeboom helemaal niet meer meetelt, er helemaal niet meer bij hoort. De Lindeboom, daar kon je op de grote dag van de stadsrechten niet eens bij, die stond achter bouwhekken aan de zijlijn, daar werd geen enkele schijnwerper op gericht. De T, die moest groot en klein als nieuw symbool met honderden in ieders netvlies worden gebrand. Maar zo draaide in wezen dus juist toch alles om de Lindeboom. Voor het neerzetten van de nieuwe stadsidentiteit T moest nog nadrukkelijker en nog demonstratiever de bestaande identiteit ‘Tilia/Lindeboom’ worden ontkend. Er zijn nu dus zelfs speciaal stekken van de oude Lindeboom geplant om daarmee juist demonstratief de "lindeboom" (met een kleine letter) neer te zetten als volstrekt betekenisloos ten opzichte van de grote alom overal aanwezige T.