Ziekenhuizen lijken geïnfecteerd met een excellentievirus. Pijnlijk om te horen misschien, maar verschillende beleidstukken die voorbijkomen hebben duidelijke symptomen, zoals overvloedig gebruik van woorden als beste, grootste, slimste, etc. Als lezer struikel je over (s)topwoorden als excellent, briljant, uitstekend, en meer van dat moois. Het is wellicht een kwestie van smaak. Ik zou denken: overdaad schaadt.
De fixatie op excellentie is al zo oud als de weg naar Athene. De Grieken waren dan ook niet voor niets de uitvinders van de Olympische Spelen. Bij de Grieken liggen ook de oudste wortels van de geneeskunde. Zou het toeval zijn?
Geneeskunde houdt van prestaties en veel artsen leveren inderdaad ook prestaties. Overigens weten we van sport en geneeskunde ook dat het nooit genoeg is, en dat er voortdurend een risico is van doorschieten. Prijzen worden gewonnen, maar ook betaald voor de fixatie op excellentie.
Hoewel we aan de oude Grieken veel te danken hebben (alleen onze ‘ethiek’ is daar al een voorbeeld van), moeten we voor de wortels van menslievende zorg nog iets verder naar het Oosten. Het was in de Joodse en later ook Christelijke cultuur dat mensen zich gingen bekommeren om de zwakken, de nuttelozen, kanslozen en de kwetsbaren. Waar de ene cultuur naar de winnaars aan top bleef staren, keek de andere cultuur om naar losers aan de onderkant van haar samenleving.
Zulke tegengestelde blikrichtingen lijken moeilijk te combineren. Dat is ook zo. Want met zwakke broeders win je geen wedstrijd. En wie echt aan de top wil komen kan niet steeds van zijn ezel afstappen om een pechvogel op te lappen.
En toch… Zou daar dan misschien toch de ware toetsteen voor excellentie liggen? Het zou toch schitterend zijn: een ziekenhuis dat niet alleen voor Olympisch goud gaat op de racebaan van de markt, maar ook investeert in mensen waar geen eer aan te behalen valt.
Een ziekenhuis dat vanuit haar wortels luid en duidelijk blijft roepen dat er naast het goed van prestaties nog heel een ander goed is: het goed van menslievende zorg en solidariteit.
En dan niet alleen voor haar gasten, maar ook voor haar eigen mensen die het dagelijks werk verzetten. Schitterend? Nee, briljant! Top! Prijzenswaardig!
Carlo Leget