TILBURGER VAN DE EEUW KRIJGT STANDBEELD

Tilburg is een standbeeld rijker. Het staat bij de ingang van het Textielmuseum, aan de Goirkestraat, is gemaakt door Margot Homan en opgericht ter ere van Miet van Puijenbroek. Op 8 maart 2009 werd het geplaatst, 10 jaar na de dood van Miet van Puijenbroek en even zovele jaren na haar verkiezing tot Tilburger van de eeuw.

De keuze van het materiaal, marmer, en de kleur ervan geven het beeld een levendige, bijna transparante uitstraling.

Het is een opvallend beeld, vooral door de fascinerende contrasten die het laat zien.

De kop is goed getroffen, ‘ze lekt goed’, om Tilburgers die het beeld zagen, te citeren. Maar daarmee houdt elke overeenkomst met de werkelijkheid op. Miet had het schonkige lijf van een volksvrouw, het forse postuur van een kleine tank. Ze droeg de meest gangbare kleding voor een vrouw uit haar tijd en van haar komaf: textielarbeidster, die het later tot wethouder in een textielstad schopte. Doorsnee, niks opvallends. Zelfs droeg ze nooit een bontjas, zoals de vrouwen van Tilburgse arbeiders. Die mantel kregen ze van hun man cadeau als die erin geslaagd was met de kweek en verkoop van kanaries wat extra poen te vangen.

Welnu, de vrouw die Margot Homan uit het steen gebeiteld heeft, is niet schonkig, maar mollig. Gewoon goed geproportioneerd. Ze draagt een kleed van een dunne, gaasachtige stof die, zo stel ik me voor, op oud-Griekse wijze over of om haar lijf is gedrapeerd. – In boeken over kleding kon ik deze dracht overigens niet terugvinden. – Het kleed en de wijze van dragen, met horizontale plooien, geven het beeld een klassiek en bijna tijdloos karakter.  

Miet was afkomstig uit de arbeidersklasse. Hier wordt ze vereeuwigd in een kostbaar materiaal waarin vorsten en personen van adel werden en worden vereeuwigd. De stoere kop is die van een Romeins veldheer. Die krijgshaftigheid contrasteert met het luchtige gewaad en mollige lijf, want die geven het beeld juist een erotische uitstraling. Het gewaad doet denken aan zomerse warmte, luchtigheid, baden, harpspel, poëziedeclamaties, liggend heerlijke wijn drinken, een lauwe bries die door de galerij rondom het huis dwaalt. Het laten samengaan van robuuste volksheid en erotiek in een beeld dat aan Miet is gewijd, is uitermate geestig.

De uitgehakte gestalte treedt niet geheel, maar gedeeltelijk uit het blok marmer. Dat blok geeft de uitgehakte gestalte een robuustheid die het zelf niet heeft. Maar ieder die iets van de afgebeelde weet, beseft dat de bonk marmer een verbeelding is van Miets verschijning: uit één stuk, rotsvast, niet opzij te schuiven. Karakter en gestalte krijgen hun uitdrukking door het blok, niet door de gestalte.

Wie had dat ooit gedacht? Een geslaagd huwelijk tussen Tilburgse volksheid en klassieke stijl en schoonheid. Al die contrasten maken van dit beeld een vrolijk beeld, ze vormen één grote knipoog naar de goede verstaander.

Waarschijnlijk zou elke Tilburger getwijfeld hebben aan het gezonde verstand van degene die twintig of meer jaren terug voorspelde dat Miet van Puijenbroek dé Tilburger van de twintigste eeuw zou worden, én dat ze een standbeeld zou krijgen in Italiaans armer. Miet zelf zou de betreffende persoon het telefoonnummer van Jan Wier gegeven hebben.

Dit beeld is een werk van grote klasse. Het is een moedig beeld. Alleen een kunstenaar die zijn (haar) eigen weg gaat en zich niks aantrekt van de waan van de dag, van critici en zogenaamde kenners en adviseurs, alleen zo iemand kan zo’n grandioos beeld maken. Lof voor Margot Homan die rijkdom en geschiedenis aan de stad heeft toegevoegd en Tilburg iets woonbaarder heeft gemaakt.

Het beeld straalt licht uit als een zon en geeft de stad temidden van al die kunstwerken van roestend plaatstaal eindelijk een beetje glans. We horen een nachtegaal die zingt boven een massaal koor van kooihonden uit.  

Met dit beeld is de kunstgeschiedenis de stad binnengehaald.

Dit beeld is ook een erkenning door de stad van Margot Homan als kunstenaar.         

Dit beeld is een felicitatie waard aan de stad Tilburg.

De tijd zal er een donker patina overheen leggen, Miet zal een getaande huid krijgen. Daardoor zal het somberder worden. Het beeld is nu op zijn mooist.