Een teken van Bruckner?

Sorry, dit stukje moet u maar overslaan. Het gaat niet over de mall, niet eens over Tilburg. In dit stukje dingen die ik gewoon voor mezelf nog eens op wil schrijven. Over een componist die maandag op een speciaal moment ineens met bijzondere ondersteuning ‘uit de lucht kwam vallen’. Het leek wel een soort aankondiging van een komende climax en totale ommekeer in de wereld. Of speciaal in Tilburg?

In elk geval ben ik blij dat ik op dat ouderwetse Odulphus nog een heel andere cultuur heb meegemaakt dan kinderen nu op scholen van elkaar eisen en afdwingen.
Zo nu en dan keek iemand me wel raar aan als ik wijsjes floot van Beethoven, Brahms of Schubert, maar mijn voorkeur voor componisten uit het verleden werd toch gewoon getolereerd. Niemand die mij voorschreef welke muziek ik in mijn I-pod moest stoppen om mee te tellen en erbij te horen. En zo kwam ik op die heerlijke muzikale ontdekkingstocht ook bij Bruckner terecht.

Wat maakte zijn muziek een indruk toen op mij!
Alsof wolken, meren en rivieren muzikaal tot leven kwamen, alsof de natuur zelf een compleet orkest was geworden. Ik fietste zelfs naar Oostenrijk om te zien uit wat voor landstreken Anton Bruckner naar mijn beleving zijn inspiratie gehaald moest hebben. Ik werd als het ware voortgedreven door een thema uit zijn tweede sinfonie dat ik beleefde als een soort bron van het leven zelf.

En als de stortvloed van reclame, die ik in mijn vroege jeugd al beleefde als krankzinnig, me teveel werd, dan luisterde ik naar zijn vijfde symfonie. De finale daarvan vond ik magistraal. Ik kende geen muziekstuk waarin ik in de muziek zo’n totale omkering voelde en beleefde van alles verpletterende dreiging en verwoesting naar goddelijke triomf en overwinning. En altijd weer klonk dat als een realiteit die er eigenlijk al was of die hoe dan ook uiteindelijk toch zichtbare werkelijkheid zou worden. Ja, dan kon ik er weer tegen en bleef ik op Odulphus toch doorgaan met mijn protest tegen de alsmaar nog waanzinniger wordende reclamepraktijken, de telkens weer nóg massalere en nog geraffineerdere reclamepsychologie, de milieuverwoesting en de geheime gigant die zich hier wilde vestigen en waarvan ik de reclame al zag, ontdekte hoe de opinie al werd rijp gemaakt.
Om die vijfde symfonie live te horen ging ik speciaal naar Amsterdam. Daar merkte ik dat kennelijk ook voor de dirigent toen (Eugen Jochum) dat moment van die ‘omkering’ een soort heilig moment was. Precies op dát moment, waar ik zo wie zo altijd al kippenvel van kreeg, liet hij de orkestleden niet zittend meer verder spelen, nee, ze gingen precies op dat moment allemaal staan. Voor mij toen volkomen vanzelfsprekend. Dit was geen muziek meer van Bruckner of het Concertgebouworkest, maar een rechtstreeks doorgegeven openbaring van een nog veel hogere werkelijkheid.

Toen ik afgelopen maandag midden in de nacht mijn stukje van 29-09 schreef was dat voor mij weer zo’n bewustzijnsmoment waarop ik de reclamedictatuur en de corruptie opnieuw dusdanig zag en voelde dat ik er zelf aan onder door leek te gaan. In elk geval had ik behoefte aan muziek en zette de radio aan. En daar klonk precies op dát moment het slot van de vijfde symfonie van Bruckner. Fortis, ja fortissimo zelfs, zo klonk ineens weer die naar het leek onaantastbare, alles verpletterende macht. Maar juist dan wordt ineens alles wat zo sterk en ‘Fortis’ lijkt volledig weggespeeld door een muziek en macht van een totaal andere orde nog. De allesverwoestende dreiging slaat in één doorgaande stroom van muziek om naar een totale bevrijding en verlossing. Wat een ervaring dat net op dat meest benauwende mall-moment die muziek klonk. Dat kan haast geen toeval zijn geweest. Nee, het laatste woord is uiteindelijk aan deze bevrijding en verlossing.