De emancipatie is nog niet voltooid

Vandaag werd bekend dat Nebahat Albayrak zich kandidaat stelt voor het fractievoorzitterschap van de PvdA. Naast de heren Diederik Samsom, Ronald Plasterk en Martijn van Dam ‘eindelijk’ de eerste vrouw. ‘So what?’ zul je denken, wat maakt dat ‘vrouw’-zijn nou weer uit. Achter de schermen vond echter al sinds het aftreden van Job Cohen een lobby van het PvdA vrouwennetwerk plaats om een vrouw gekandideerd te krijgen. PvdA-Kamerlid Mariëtte Hamer denkt nog na over de vraag of zij zich ook zal kandideren, maar voelt geen ‘morele druk’ meer om zich als vrouw te melden, nu er met Albayrak al een vrouwelijke kandidaat is.

Alleen al deze uitspraak geeft aan dat de emancipatie nog niet voltooid is. De flessenhals van de voltooiing lijkt zich echter al lang niet meer bij de mannen, maar bij de vrouwen zelf te bevinden. Wanneer vrouwen zich namelijk enkel gerepresenteerd voelen wanneer een andere vrouw zich kandidaat stelt, lijkt de emancipatie de verkeerde kant op te zijn doorgeschoten. Het jezelf wel of niet kunnen vinden in een kandidaat moet immers gaan om iemands verhaal, karakter, passie, ervaring en/of de manier waarop hij of zij invulling wil gaan geven aan de functie waarvoor diegene zich kandidaat stelt. Juist vrouwen hebben er altijd voor gestreden dat sexe daarbij geen factor dient te zijn; een standpunt die de geëmancipeerde vrouw nu zelf lijkt te verlaten.

Zijn vrouwen dan zo slecht vertegenwoordigd dat een flinke lobby op basis van sexe noodzakelijk is? Zeker niet! Zowel landelijk als in Tilburg zijn er vele goed gekwalificeerde vrouwen in een fantastische functie. Tachtig jaar nadat de eerste vrouw in de Tweede Kamer kwam, Suze Groeneweg van de SDAP, zaten er in 2008 voor het eerst net zoveel vrouwelijke als mannelijke fractievoorzitters in de Tweede Kamer: Marianne Thieme, Agnes Kant, Mariette Hamer, Femke Halsema en het lid Rita Verdonk. In Tilburg schitteren sinds de laatste verkiezingen de fractievoorzitters Cecile Franssen, Mieke Heuvelmans, Veerle Slegers, Loes Dielissen, Nell Schoenmakers en Rebecca Pol.

Ondanks deze realiteit voelt de vrouw zich blijkbaar nog altijd achtergesteld en beter vertegenwoordigd door een andere vrouw. Immers, na de bekendmaking van de kandidatuur van Ronald Plasterk stroomde mijn timeline vol met vrouwelijke politica die de hartenkreet ‘waar blijven de vrouwen?’ de wereld in twitterden.

Begrijp me niet verkeerd, Nebahat Albayrak is een zeer capabele dame die meer dan geschikt is voor de rol van fractievoorzitter van de PvdA. Zij maakt tegenwoordig echter méér kans om gekozen te worden dan haar mannelijke tegenkandidaten. Bij de vorige voorzitterschapsverkiezing van de PvdA won Lilianne Ploumen, bij de fractievoorzittersverkiezing van de Eerste Kamer won Marleen Barth, en bij fractievoorzittersverkiezing van de Brabantse provinciale staten won Annegien Wijnands. Allen hadden slechts mannelijke tegenkandidaten en de statistieken lieten zien dat de vrouwelijke stem een doorslaggevende rol had gespeeld bij hun overwinning. (door te zeggen dat zij de verkiezing mede hierdoor hebben gewonnen zeg ik overigens wederom niks verkeerds over de competenties, bekwaamheid en vakkundigheid van deze dames!)

Er lijkt hierdoor op twee vlakken nog werk aan de winkel. Het feit dat zich elke keer slechts één vrouwelijke tegenkandidaat meldt ten opzichte van meerdere mannelijke kandidaten, doet te kort aan de vrouwelijke potentie en kwaliteit die er in de politiek rondloopt. Dat vrouwen echter nog steeds andere vrouwen nodig hebben om zich gerepresenteerd te voelen, en daarbij eveneens hun stem in grote hoeveelheden aan de vrouwelijke kandidaat toevertrouwen, laat zien dat er ook bij de vrouw zelf nog werk aan de winkel is. De emancipatie is nog niet voltooid.