Vanaf half december kwam de naam van Eva Gerlach weer tevoorschijn in krantenartikels. Haar bundel Kluwen werd direct aangemerkt als een van de beste dichtbundels van 2011. In meerdere recensies werd haar stijl cryptisch genoemd, een puzzel om in te verdwalen. Deze bundel vergt veel van zijn lezers.
De naam Kluwen verwijst naar een bol touw die je kunt gebruiken om een weg terug te vinden uit een labyrint. Hiermee plaatst Gerlach haar bundel in de context van de Griekse mythologie, meer specifiek in het verhaal van Theseus. Theseus moest naar Kreta gaan om de Minotaurus te doden. De Minotaurus verschuilde zich in een labyrint. Ariadne, de geliefde van Theseus, gaf hem een kluwen. Toch is het mijns inziens te gemakkelijk om de lezers zo’n ongeordende bol touw als leidraad aan te bieden.
Bij het los trekken van deze kluwen, komt er een rode draad uit, die net zo goed binnen de context van de Griekse mythologie past. Het gaat in de bundel ook om een oog: het doorboorde oog van de cycloop Polyphemus in de Odyssee van Homeros. De dader kondigt zichzelf aan als ?????, “Niemand is mijn naam” (p.28 en p.101).
… Niets schuift, ringen en naald staan vast
geen noorden in het noorden. Schrik ik van
een oog geknipt uit glascorrosie, roert zich
enkel de luchtbel: ‘Niemand is ontsnapt!’
Bovenstaand gedicht is deel van de serie Tumbleweed. Gerlach houdt van series. In Kluwen zijn er vijf. Een andere serie van drie gedichten heet Voor Orpheus. Het oog is niet perse als een rode draad in deze series aanwezig. De volgende woorden uit het gedicht Draad echoot de titel van een bundel van Gerlach uit 2003, Oog in oog in oog in oog:
Al het zien zien zien, waar is het goed voor,
wat is er dat ik zie dat ik niet weet
wat ik niet zie, vul ik in, ik merk geen verschil.
Ik loop op de weg die zich doorknipt, ik dek één oog af.
Hoe meer ik zoek, hoe meer ogen vind ik. Minimaal twee mythologische verhalen zijn dus samengetrokken in het motto:
het labyrint
van tijd waarin we naar het midden lopen
of we willen of niet ogen wijdopen.
Kluwen is deel van een aangekondigd drieluik in poëzie en proza met de naam Ogen wijdopen. In een artikel in Trouw (7.1.2012) schrijft Gerlach:
“Als het geheugen een plek van samenkomst is, dan is wat ik met nu bedoel misschien niet meer dan een oogopslag.”
Kluwen
De Arbeiderspers
101 blz.
€18.95
ISBN: 9789029575973
Reacties
2 reacties op “Een rode draad in de Kluwen”
Mag ik bij deze ook een lans breken voor Ingrid Jonker. Die mag nooit vergeten worden.
zekerlijk 😉 !