Eenzame boeken (2)

Eenzame boeken zijn boeken die niemand leest. Bijna iedereen is ze vergeten. Hun geestelijke vader of moeder is dood. Sommige eenzame boeken hopen op euthanasie. Ze huilen veel. Andere zijn trots op hun verdwenen roem. Zij denken: Als jullie mij niet lezen, moeten jullie het zelf maar weten. Stelletje bourgeois. In deze nieuwe rubriek op TilburgZ krijgen eenzame boeken nog één keer aandacht.

The Quest for Corvo, A.J.A. Symons. Cassell, Londen, 1934

Baron Corvo (‘Raaf’) is een gekke man. Ik denk dat Cees van Raak hem wel kent. Natuurlijk is hij geen echte baron. Corvo’s bekendste boek is Hadrian the Seventh. Ik las het acht jaar geleden en er is me niks van bijgebleven. Behalve dat een paus na zijn overlijden drie keer met een zilveren hamertje op het hoofd wordt getikt. Dit om te checken of hij echt dood is. Het verhaal? Een mislukte priesterstudent wordt plotseling gevraagd om paus te worden. Hij vertrekt met kat en al naar Het Vaticaan. Daar dompelt hij zich onder in de eeuwige, kinderlijke, decadente, overweldigende, achterlijke, Hans Klok-achtige, seksloze, dreinerige katholieke rituelen. Ik vond het boek niet zo goed. Wel word je bij het lezen steeds nieuwsgieriger naar de persoon van de schrijver.

The Quest for Corvo is ‘een biografisch experiment’. Het beschrijft letterlijk de zoektocht naar Frederick William Rolfe. Zo heet Corvo echt. Biograaf Symons (wat een prachtig vol haar trouwens) gaat grondig te werk. Dat leidt tot veel overbodige informatie: ‘Voices have always been one of my tests for new acquaintances: this informant’s intonations charmed my ear’. Maar het is allemaal goed te verteren omdat Corvo zo excentriek is. Of zoals de biograaf het zelf samenvat: een vreemde aanpak voor een gekke man.

Taciturnity

Ook Corvo bezoekt het seminarie. Waarom hij uiteindelijk geen priester wordt: hij vindt schandknapen te lekker. En: ‘In 17 years I have never met one Roman Catholick who was not a sedulous ape, a treacherous snob, a slanderer, an opressor, or a liar’. Corvo is een fantast, een betweter en een zure ruziemaker. ‘He had an overweening vanity. His usual mood was taciturnity. He had many small accomplishments of the kind that make you welcome in dull country houses where everyone is bored to death’.

Dit is zo’n biografie waarbij je gaandeweg een steeds grotere hekel krijgt aan de hoofdpersoon. Op zijn kamer heeft Corvo een opgezette raaf. Een ander dier waarmee hij zich identificeert is de krab. Onder het keiharde pantser zit een zachte kern. De krab nadert schuin en slinks maar valt hard aan met zijn ijzeren scharen.

Dood hart

Net als Hitler begint hij met schilderen. Omdat zijn techniek te wensen over laat, stort Corvo zich op de fotografie. Hij beweert een flitslicht te hebben uitgevonden dat de zon overbodig maakt. Corvo’s woorden: ‘By degrees I had the mortification of seeing others arrive at the discovery I had made years before’. Echter, in de fotostudio voert hij niks uit. Hij wordt ontslagen. Tot verbazing van zijn baas blijft hij daarna gewoon elke dag terugkomen. Een echt lichtpunt is trouwens Corvo’s handschrift. Onmenselijk. Spookachtig mooi.

Schrijven lukt aardig. Maar zijn grootste talent blijft het ingooien van de eigen glazen. ‘Hij is iemand, gemarteld door teleurstelling en grootheidswaanzin’. Juist deze thema’s zie je terug in Hadrian the Seventh. Corvo projecteert al zijn bittere mislukkingen op het machtige en onfeilbare pausdom. Hij faalt altijd, dus bombardeert hij zichzelf tot halve heilige. Ook zijn onvermogen om met vrouwen om te gaan is zo in één keer uitgewist. Corvo snapt niet waarom vrouwen doorgaan voor ‘mooi’: ‘There’s no more loathsome sight in nature than a pregnant woman’.

De man is dankbaar materiaal voor Tilburg Mentaal. Hij klaagt: ‘Friends do not to me, as they would that I should do to them. There is some impenetrable mail of ice about me, which only one dead heart ever has been warm enough to melt’. Maar als een bewonderaar toenadering zoekt, stuurt Corvo hem de adressen van zijn 13 grootste vijanden. ‘Make all the necessary inquiries. Till you have done this, I have nothing more to say’.

Met elke uitgever krijgt hij ruzie. Veruit het meeste werk verschijnt postuum. Corvo sterft straatarm en eenzaam in Venetië aan een hartstilstand. Spijtig genoeg krijgt hij pas na zijn dood een opvallende bewonderaar. Arthur Maundy Gregory is in de jaren van de Eerste Wereldoorlog de rijkste man van het Gemenebest. Maar ook hem had Corvo heus wel op de kast gekregen.