Het was mijn eerste les Frans op het Pauluslyceum. En de leraar zette meteen de toon voor de rest van het schooljaar.
,,Van leerlingen die een acht kunnen halen, verwacht ik ook een acht. En die zal ik achterna zitten tot die acht eruit komt.”
De uitrekencultuur van ‘Als ik nou een vier haal, heb ik nog een zes gemiddeld’ was verleden tijd, zo verzekerde hij ons.
De kalme, gemoedelijke toon waarop hij dit zei, contrasteerde opmerkelijk met de inhoud. Onze leraar Frans straalde zoveel rust uit, dat hij geen stemverheffing nodig had. Tegen zo’n man ging je vanzelfsprekend niet in. Bovendien kon hij de karakters van zijn leerlingen uitstekend lezen. Trekjes die ze zelf nog niet vermoedden had hij snel gedetecteerd. Zo sprak hij mij aan op mijn vertalingen, waarbij ik een basale situatiebeschrijving steevast omzette in een sierlijke volzin, die minstens één overbodige bijzin bevatte.
,,Jij durft nogal”, sprak hij eens na zo’n volzin.
,,Je maakt heel complexe zinnen. Ik vind dat jij nogal lef hebt.”
,,Is dat een compliment?”
,,Dat heb ik niet gezegd.”
Hierna deed hij er mysterieus glimlachend het zwijgen toe.
Een slechte leraar zou op schreeuwerige wijze geprobeerd hebben mijn trekje eruit te drillen, wat natuurlijk averechts had gewerkt. Hij legde het echter alleen vast even in de week.
Want twee schooljaren verder kwam ik weer in zijn klas terecht. Bij de eerstvolgende vertaalbeurt slaakte hij, na het aanhoren van mijn oplossing, een karakteristieke zucht en sprak: ,,Ja, Ko, ik heb jou hier twee jaar geleden ook gehad, en toen heb ik al eens gezegd…”
Hierna moest mijn vertaling net zo lang over, tot alleen de essentie overbleef. Zo werd de dichterlijke puberneiging om het net even anders te formuleren er op een zachtmoedige, maar geen tegenspraak duldende wijze uitgehaald. Misschien niet bevorderlijk voor de literaire aspiraties, maar wel effectief voor de examens. En misschien was ik er stiekem eveneens toch beter, want compacter, door gaan schrijven.
Een paar dagen geleden las ik de overlijdensadvertentie van onze leraar Frans. Die mij tussendoor ook nog had leren schrappen. Waarvoor, met terugwerkende kracht, merci beaucoup.