Top 400 op Radio 4

De situatie in Tilburg is dusdanig dat ik het even over iets heel anders wil hebben: klassieke muziek. Niet direct een gebruikelijk cultuuritem op deze website, maar de huidige top 400 op de radio is zelfs voor haters van klassieke muziek buitengewoon interessant.

Op Radio 4 horen we deze week wat de luisteraars anno 2010 beschouwen als de beste muziek van de afgelopen eeuwen. Via de website van Radio 4 vind je een lijst met alle 400 topstukken. Daarop vind je maarliefst 35 keer Bach en de destijds minstens zo groot geachte tijdgenoot Telemann slechts twee keer! Die heeft na zijn dood duidelijk het verkeerde reclamebureau gekozen. Op ruime afstand ook volgen Mozart (26x) en Beethoven (25x). Verrassend op de vierde plaats echter komt melodietovenaar Schubert (20x).
Als die net zo oud was geworden als Bach had hij glansrijk gewonnen. Hij komt duidelijk boven Mahler, Mendelssohn, Dvorak, Brahms, Sjostakovitsj en Tsjaikovski. Die zijn aan het eind van deze week allemaal tussen de 10 en 13 keer te horen geweest. En ook Rachmaninoff (8x) is kennelijk heel populair. En wat te denken van de waardering inmiddels voor de mystieke klanken van Arvo Pärt (8x)! Acht keer in de top 400! Hoe is het mogelijk: die man is nota bene nog in leven!

Maar nog veel opvallender is het dat bepaalde componisten totaal ontbreken.
Het Radio 4 publiek heeft duidelijk een eigen smaak. Johan Strauss bijvoorbeeld hoort daar niet bij. En zo meer componisten van het lichtere genre. Wie ook ontbreekt is Frans Liszt. Vinden de Radio 4 luisteraars zijn Liebestraum niet meer om bij weg te zwijmelen, laat staan flauw te vallen? En ook zijn muzikale verbeelding van de ‘over de golven lopende’ Fransiscus de Paula spreekt niet meer tot de verbeelding?
Zelfs zijn symfonisch gedicht ‘Les Preludes’ is te licht bevonden, net als zijn Hongaarse rapsodies? Het is echt een interessante lijst, want je snapt er niets van. Componisten als Rheinberger, Gade, Milhaud, Honegger, d’ Indy, Gabrieli, Praetorius, je hoort ze zelden op Radio 4 en dus vind je ze ook niet in de top 400? In Finland had Sibelius ook beslist veel hoger gescoord dan 4 en in Denemarken had Nielsen (1x) ongetwijfeld ook gescoord met zijn prachtige Helios Ouverture. Maar chauvinisme is hier ver te zoeken. Niets van bijvoorbeeld Diepenbrock, van Anrooy, van Bree, Wagenaar of Röntgen. En waar zijn de vrouwen, Henriëtte Bosmans, de zusjes Boulanger, Alma Mahler, Sofia Gubaidulina?

Het meest frappant is echter wat voor muziek we dan kennelijk in ons land echt het aller- allermooist vinden. Zijn dat bruiloftsmarsen en liefdesduetten? Uitbundige feestmuziek, vette tafelmuziek? De verklanking van een heldhaftige overwinning op de vijand zoals in ‘Ouverture 1812’? Of een lofzang op opgeviste parels en andere prachtige natuur? Nee, de pastorale van Beethoven komt niet verder dan plaats 13 en de ‘Vier letzte Lieder’ niet verder dan plaats 11. En wat zijn vrijdag tussen 16.00 uur en 20.00 uur echt de ‘Allerletzte Lieder’? Echt in de top 5 vinden we de dood! Maarliefst drie keer een dodenmis! Het Requiem van Fauré op plaats 5, het Requiem van Mozart op plaats 2 en op plaats 1 het grote Requiem van Bach voor Christus zelf, ofwel de ‘Mattheüs Passion’. En daaruit kiezen we natuurlijk straks het slotkoor:
“Wir setzen uns mit Tränen nieder”. Ja, tranen, verdriet, dood, dat is toch echt het allermooiste. Na die top 400 week kan ik er dus in Tilburg weer helemaal tegen.
Want dat die stad naar de bliksem gaat en aan corruptie ten onder, niet te zwaar aan tillen, dat is juist prachtig, dat wordt uiteindelijk een prachtig Requiem.

voor overzicht per onderwerp van eerdere stukjes (met links)
zie weblogoverzicht: A tot G ,  G tot M,  M tot S  en  T tot Z.