Why one man rather than another? It was odd.
You find yourself involved with a fellow for life
just because he was the one that you met
when you were nineteen.
Simone de Beauvoir (1908 – 1986)
In mijn vorige bijdrage constateerde ik dat vele relaties op de klip lopen. Dat brengt me op de hypothese dat blijkbaar slechts weinigen uitverkoren zijn om met elkaar te verkeren. Wie zijn dan wel de uitverkorenen? Voor het antwoord op deze nieuwe vraag richt ik mij tot Wolfgang Amadeus Mozart (1756 – 1791), en met name tot zijn opera Don Giovanni uit 1787. Ik beschrijf het vrouwelijke perspectief, dat mutatis mutandis evenzeer geldt voor de man.
In de opera Don Giovanni spelen drie vrouwen een belangrijke rol. Ik zou willen stellen dat deze vrouwen een stadium verbeelden in het relationele leven van iedere vrouw. En mijn hypothese spits ik nu toe. Alleen zij, die het derde stadium hebben doorlopen, maken een goede kans op een duurzame relatie.
Het eerste stadium belichaamt Zerlina, het boerenmeisje, bij wie de begeerte ontwaakt dankzij Don Giovanni. De prins op het witte paard doet haar jonge meisjesdromen in vervulling gaan. Bijna geeft ze toe aan de verleiding. Bijna, want ze komt bij zinnen en wendt zich af van Don Giovanni, om – naar wij hopen – het tweede stadium te bereiken.
Dat tweede stadium is verbeeld in Elvira. Don Giovanni heeft zich aan haar niet gepresenteerd als de vervulling van haar meisjesdromen, maar ooit deed hij zich voor als de man met wie zij verder door het leven zou kunnen gaan. Voor Elvira was Don Giovanni de ‘ware’ man in haar leven … die haar vervolgens verlaat. Vol haat en liefde kan Elvira geen afstand nemen van die man. Dat is jammer, want stadium drie zal zij nooit bereiken. Overigens, velen blijven steken in dit stadium en blijven hopen op en voortgaan met de een of de ander.
Waarmee ik ben aangekomen bij Donna Anna. Don Giovanni poogde Zerlina te verleiden, Elvira heeft hij verleid en vervolgens verlaten. Maar met Donna Anna is iets geheel anders aan de hand. Haar heeft hij ‘bevrijd’ van haar vader, van haar verleden, waarna zij – herboren – werkelijk een eigen leven kan gaan leven.
Iedere vrouw die tot en met stadium drie is gevorderd, iedere vrouw die op en met zichzelf een eigen leven kan leiden, kan vervolgens met een gerust hart een relatie aangaan.
Naschrift 1
De vraag is of het verstandig is om samen te leven met de vrouw die de man heeft losgemaakt van haar verleden. Veel is ervoor te zeggen om haar te danken en met een ander voort te gaan.
Naschrift 2
Mij werd duidelijk in gesprekken dat de drie genoemde stadia ook met 1 man of 1 vrouw kunnen worden doorlopen en tot succes kunnen leiden.
Hans van Driel