Verantwoordelijkheid

Beslissingen nemen. Wat is dat toch moeilijk. Ga ik in een flat wonen of bouw ik ergens weer een hutje? Ga ik op vakantie of schrijf ik een stukje op TilburgZ?
Ga ik nog met geld om of beschouw ik dat in de huidige corrupte omstandigheden niet meer als wettig betaalmiddel? Ja, wat een verantwoordelijkheid. Maar de afgelopen maanden ontdekte ik dat anderen nog veel meer moeite hebben met het nemen van beslissingen. Wat te denken van Aukelien Geelhoed.

Aukelien, moeder van drie kinderen en ook nog secretaresse van de Waddenfederatie, is van de bekende Groningse uitgeverij ‘Raad en Daad’. Zij moet dus voorturend beslissen: ‘Geef ik dit boek wel of niet uit, wordt het een zwartboek of een blauwboek, wordt de titel ‘daad na de raad’ of daad bij het woord’. 
Ze wordt daarbij geassisteerd door de 41-jarige ietwat mollige Jozien Mollema, en de toch altijd overtuigd overkomende, eveneens 41 jarige voormalig zeehondjesactiviste Vera Spaansma.
Maar ook die dames durfden uiteindelijk geen enkele verantwoordelijkheid meer te nemen, geen enkele knoop meer door te hakken. En niet alleen over boeken. "Zullen we de winst van dit jaar uitgeven aan een gezamenlijke vakantie of op een bank in IJsland zetten?", zo vroegen de uitgeefsters zelfs aan familie, vrienden en kennissen. En gaandeweg werden steeds meer mensen geraadpleegd. Het hele personeel moest stapels papier doorlezen om dan uiteindelijk te zeggen of dat wel of niet een boek moest worden. Maar in plaats van "ja’ of "nee", zeiden ze "neem zelf je verantwoordelijkheid, het is jullie taak, jullie zijn daarvoor aangesteld en gekozen".

Maar de dames durfden geen beslissing te nemen. Sommige boeken waren duidelijk van zeer bedenkelijk kaliber, maar grote bedrijven kwamen dan tegelijk met grote sommen geld.
Een directeur van een grote firma had behalve zijn manuscript een koffer met daarin zelfs vier miljoen euro. "De hele verkoop en landelijke promotie is daarmee al in kannen en kruiken", zei de ondernemer, "de uitslag van een haalbaarheidsonderzoek bij voorbaat duidelijk. Zo’n investering kun je niet zomaar voorbij laten gaan. Jullie moeten het lef hebben om dit boek uit te geven". De spontane, sportieve Vera voelde er weinig voor, maar de altijd arbeidzame Aukelien wilde de klus niet op voorhand weigeren. En zo zei ook vrijetijdsdanseres Vera uiteindelijk: "we gaan het op straat aan iedereen vragen". Maar tegelijk ging deze spagaatspecialiste actie voeren om de mensen juist "nee" te laten zeggen.

"Zijn jullie nou helemaal zot geworden", zeiden de mensen. "Jullie zijn uitgevers, wij niet. Het is jullie verantwoordelijkheid. Wat een flauwekul zeg. En straks worden wij er op aan gekeken dat er hier een walgelijk, aanstootgevend boek is verschenen". Ja, mensen gingen elkaar al waarschuwen en riepen tegen elkaar "Geef geen antwoord, boycot dit krankzinnige ‘uit de weg gaan van eigen verantwoordelijkheid’".

Het zag er toen naar uit dat niemand zou reageren. Dus volgden hectische bijeenkomsten op de uitgeverij. Daar wist Aukelien er de anderen van te overtuigen om toch de straat op te gaan om aan iedereen zijn mening te vragen. "En al reageren maar een paar mensen", zo sprak de neerlandica, "dan doen we wat die mensen zeggen". Maar er reageerde helemaal niemand. Dus reisden de dames zelfs helemaal af naar het zuiden van het land. Ook daar geen respons. Tot ze om drie uur ’s nachts uiteindelijk toch succes hadden toen ze een paar malloten ladderzat nog uit een café zagen komen. "Een draaibuukske", zo lalden en interpreteerden de late kroeggangers. "Een kermisbuukske mee ronddroaaijende plòtjes van schôon mèède. Jè, doe mar". En zo komt het dat er tegenwoordig boeken worden uitgegeven waar Henk Kuiper in elk geval niet op zit te wachten.