Tilburg transformeert (1)

Afgelopen week mocht ik twee keer een groep rondleiden door de Tilburgse binnenstad. De start was telkens vanaf de Heikese kerk. "Dat is mooi", dacht ik, "want daar staat tegenwoordig zo’n ‘stadskijker’ waarop je kunt zien hoe Tilburg transformeert." Maar voor mijn excursies had ik er niets aan. Hoe Tilburg transformeert wordt helemaal niet in beeld gebracht. Dat blijft juist nadrukkelijk buiten beeld. De echte, grote, veranderingen krijgen we juist niet te zien.

Wie oude foto’s en oude ansichtkaarten vergelijkt met de huidige situatie ziet rond de Heikese kerk wel even een andere transformatie. Zo zien we op de plek van het huidige kunstcluster een grote pastorietuin. En daarachter zien we een stuk bos, een boomgaard, een fruitbomenberceau, een grote magnolia, oude Ierse taxussen, een oude loofgang van haagbeuken, en allerlei soorten bloemen en struiken. En dat allemaal nog eens omzoomd met lindebomen en Italiaanse populieren. "De kloostertuin blijft behouden", zo beloofde ‘Tilburg Moderne Industriestad’. Maar wat zagen we vervolgens gebeuren met deze door Springer nog ontworpen kloostertuin van de zusters van de Visitatie! Toch waarlijk een enorme transformatie als die groene culturrhistorie allemaal verdwijnt!

Aan de andere kant van de Bisschop Zwijsenstraat is het op oude foto’s minstens zo groen. We zien grote fabrikantentuinen en ook daar een complete boomgaard. Enkele jaren geleden nog zag ik daar niet toevallig midden in de stad een bosuil en zongen daar tuinfluiter, zwartkop, goudhaantje. Maar toen hoorden we dat het daar nu ook officieel de bestemming "groen" zou krijgen, dat daar een "park" zou komen. Alle struiken verdwenen en op een enkele boom na verdwenen alle bomen. Zelfs de meer dan honderd jaar oude perenbomen die hier midden in de stad nog herinnerden aan een oude boomgaard. Ik heb de laatste paar jaar nergens in de binnenstad zo’n transformatie gezien. Maar ‘Tilburg transformeert’ laat dáár juist helemaal niets van zien!!!

Op een oude foto zag ik de zuidzijde van de Heikese kerk ook helemaal in het groen. De kerk verschuilt zich grotendeels achter hemelbomen, met daaronder taxus, prunus, sporkehout, klimop enzovoort. Enkele jaren geleden kreeg die plek nog duidelijker een groenbestemming. Het werd een "park". Van de grote groene variatie bleef niets meer over. Wat een enorme transformatie! Maar je moet niet denken dat ‘Tilburg transformeert’ daar iets van laat zien.

Het meest indrukwekkend is misschien nog altijd het heden en verleden van het Willemsplein. Op oude foto’s zien we dat daar een compleet bos lag midden in de stad met een enorme variatie aan boomsoorten. Op de foto’s herkenbaar zijn onder meer sparren, slangenden, hemelboom, paulownia, Italiaanse populier en een grote es met zelfs roekennesten. Ja, Tilburg ‘schónste stad vant laand’ had ooit een paleistuin. Maar anno 2008 is dat allemaal beton, steen en staal. Een verpletterende transformatie. Maar het lijkt wel of ‘Tilburg transformeert’ dat juist uit onze herinnering volledig weg wil poetsen. Ja, uit welke koker komt die kijker!
Op de koker met die visie van ‘Tilburg TransformeerT’ zien we weer het weerzinwekkende symbool van de groen en natuur verwoestende betonterreur: de vette, dikke, elke natuurlijke vorm ontkennende ‘T’!!