"Wedden dat jij nog ooit over Jos Brink zult schrijven." Als iemand mij dat in de jaren ’80 had gezegd, had ik dat niet kunnen geloven. Maar eind jaren ’90 bracht Jos Brink de in Tilburg doodgezwegen doorgroei van de Lindeboom landelijk op de televisie! Dat het Brabants Dagblad dat niet memoreerde, verbaasde me niet, maar wel wat de krant wél schreef. Onder een grote foto van Frank Sanders las ik: "de man van Jos Brink"!
De man van Jos Brink? Taalkundig kan dat maar één ding beteken: Jos was een vrouw die gewoon een man had, de naam ‘Jos’ was een meisjesnaam!
En laat ik nou altijd gedacht hebben dat Jos Brink zélf een man was.
Maar in geen enkele taal bestaat het dat de met name genoemde persoon in de aanduiding "de man van ……" zelf ook een man is. Sprekend over "de man van" is die ‘manbezitter’ automatisch een vrouw. De wederhelft, ofwel tegenovergestelde helft van een man kan niet ook een man zijn. In elke taal is dat zo: "mijn man" is de andere helft van de biologische eenheid man-vrouw. Al eeuwen is dat een onomstreden taalkundig gegeven. Toch stond nu in het Brabants Dagblad duidelijk en zwart op wit "de man van Jos Brink", die dus zelf kennelijk voluit Josephina Gerarda heette, geboren te Heiloo of misschien wel Zijloo.
Dat was dan toch in zijn leven wel de meest bijzondere ‘Wedden dat’: "Wedden dat ze er tijdens mijn leven niet achter komen dat ik in werkelijkheid een vrouw ben! Zijn hele leven heeft hij gedaan alsof hij man was. Om die weddenschap te winnen heeft hij zelfs een zogenaamd ‘homohuwelijk’ gesloten. En ik geloofde het nog ook. Ja, dat risico loop je met toneelspelers en entertainers van het kaliber Jos Brink. Je hebt het niet gaten als ze deels ook van hun leven zelf een toneelstuk maken, zó ver gaan in hun strijd voor erkenning van homo’s. Pas nu onthulde het Brabants Dagblad dat van een homohuwelijk geen sprake was. Want echt: anders schrijf je niet "de man van". Zeker een wat taal betreft toonaangevend orgaan als een krant kan dat niet maken. Ook aangaande lesbische relaties is dergelijk taalgebruik ondenkbaar. Je kunt bijvoorbeeld, al ben je nog zo op de hoogte van vroegere geheimen van Paleis Soestdijk en latere geheimen van Noordeinde, absoluut niet schrijven "de vrouw van Koningin Beatrix".
Wat je heel duidelijk wél kunt schrijven en concluderen is dat Jos Brink blijkbaar echt een heel bijzonder en veelzijdig mens was. Heel veel sterkte dan ook voor weduwnaar Frank Sanders. En zoon Paul van Ewijk, heel veel sterkte ook met het verlies van moeder. Of toch vader? Ja, hoe zit het nou? Misschien moet ik het Brabants Dagblad toch een compliment geven voor grensverleggend taalgebruik en baanbrekende homo-emancipatie? In elk geval, in Tilburg staat een boom die ons aan Jos nog zal herinneren. Misschien heeft die boom hem zelfs nog geïnspireerd toen hij later over de dood zei: "Wanneer je dood bent groeien alle bomen door".
Voor overzicht per onderwerp van eerdere en latere stukjes zie weblogoverzicht.
Reacties
5 reacties op “De man van Jos Brink”
Wat een flauw stukje zeg, dit kan ik echt niet waarderen.
Gelukkig bestaat er naast de geschreven taal ook nog de gesproken taal, waar ik met tijd en wijle meer waarde aan hecht, waar je gerust kunt zeggen: de man van Jos Brink. Niks mis mee!
Waarom is dit stukje flauw en niet te waarderen?
Amper een jaar geleden las je in elk geval nog nergens:
Met taalkunde heeft de uitdrukking "de man van Jos Brink" helemaal niks te maken. Iemands man of vrouw zijn is een cultuurhistorisch verschijnsel, gebaseerd -in dit geval- op de christelijke moraal. Het betekent niet meer of minder dan een exclusieve en wettelijk geregelde verbondenheid met je partner. In de ogen van sommigen betekent het zelfs een soort bezit; exclusief eigendom van iemand zijn. Dat heeft in elk geval helaas lang gegolden voor vrouwen in allerlei religies en culturen. Maar met taalkunde heeft het niks te maken, Henk. En ik ben blij dat we nou eindelijk eens zover zijn anno 2007 dat het volkomen normaal en acceptabel is dat mensen exclusief en wettelijk verbonden kunnen zijn met mensen. Dat dit recht dus niet meer alleen is voorbehouden aan heterostellen.
Met het slot van je reactie in elk geval helemaal eens Veerle. Maar komt die gelukkige cultuurverandering nu anno 2007 niet opvallend in de taal ook tot uiting? Voor mij was in dit verband