De groeiende criminaliteit onder de jeugd is voor velen gelukkig zeer verontrustend. Dat blijkt ook uit reacties op mijn vorige stukje "Brave jeugd in Tilburg" . Men is zelfs onmiddellijk bang dat ik de problemen wil goed praten met de term "brave jeugd". Maar hoe wenselijk is ‘braaf’ zijn? De Hitlerjugend was ook buitengewoon braaf, gehoorzaam en gezagsgetrouw.
En ook vandaag de dag hebben we een bedenkelijke macht die de opvoeding van de jeugd ter hand heeft genomen. Leraren raken zelfs gefrustreerd en ouders wanhopig, want zij zien dat ze nauwelijks nog de feitelijke opvoeders zijn. Hun taak is overgenomen door de commercie. Kinderen die volgens vroegere normen met het oog op een gezonde ontwikkeling gevrijwaard bleven van geraffineerde reclamepsychologie zijn nu de belangrijkste doelgroep. En ging je vroeger eens in week naar de kerk voor een lesje normen en waarden, nu staat de preekstoel midden in elke huiskamer. En de preek gaat de hele dag door. Na elk televisieprogramma (of ertussendoor) weer een blokje moderne moraalleer, ofwel reclame. Onder invloed van reclamegeld zijn tegenwoordig zelfs films, vervolgseries en eigenlijke programma’s een aaneenschakeling van reclamespotjes.
Aanhoudend wordt iedereen gebombardeerd met de moralistische vermaningen van dominee reclame. En die liegen er niet om. Oorspronkelijke kwaliteiten van leven als "intelligentie", "uitstraling", "sportiviteit", "passie", "hartstocht", "levenslust" zijn in de reclame auto-eigenschappen geworden! Wie nog erkend wil worden als levend wezen dient zich te gedragen als een machine. Alle exclusieve kwaliteiten van leven zijn kwaliteiten van consumptieartikelen geworden. Je kunt respect voor leven niet eens meer in woorden tot uitdrukking brengen, want al die woorden zijn gedegradeerd tot kwaliteiten van consumptiegoederen. Als hoogtepunt van de evolutie zien we nu al reclame waarin de mens transformeert tot een auto. Met kreten als "het enige wat er niet in zit bent uzelf" wordt hij ook in de begeleidende geloofsbelijdenis gedegradeerd tot apparaat en wegwerpartikel.
Het enige échte leven is de materie: de uit zichzelf over het beeldscherm huppelende snoepjes, de pratende huizen, zichzelf beleggende boterhammen, zelf dweilende dweilen enzovoort. En buitengewoon braaf geeft de jeugd van nu uiting aan de normen van de reclame: respect voor telkens nieuwe consumptiegoederen, minachting voor wat leeft. "Ordetroepen van de consumptiemaatschappij", zo omschreef ik niet voor niets het jonge geboefte dat ik maandenlang meemaakte en leerde kennen in ‘Huttonia’. De agressie van die gezagsgetrouwe Reclamejugend was alleen gericht naar personen en zaken die ook in de reclamevoorbeelden niet meetelden, niet "modern" waren, voorwerp van spot, minachting en agressie. En al jaren eerder waarschuwden ook anderen voor wat nu realiteit is geworden. Maar in de reguliere media – allemaal reclameafhankelijk – werd toen commentaar op reclame alleen maar onder nog strengere censuur gesteld. En ondertussen wordt in de reclame de lat voor agressieve uitingen van minachting steeds lager gelegd. We zullen straks gegarandeerd met nog grotere dweilen moeten dweilen. Of durven we ook na te denken over het dichtdraaien van de kraan? Door te spreken van "brave jeugd" komen in elk geval de opvoeders ook in beeld.
Voor overzicht per onderwerp van eerdere en latere stukjes zie
‘Van Adje tot Lindeboom’
‘Van Mall tot Zot
‘Van Mall tot Zot (vervolg)’