De naam Tilburg

‘De naam Tilburg’, zo luidde de titel van het boekje dat werd verwijderd uit de ‘ideeëncontainer’ op de Heuvel (zie vorige aflevering). Het beschrijft Tilburg nog als afkomstig van tilia/lindeboom! Wat een brutaliteit. Wat een campagne was er niet gevoerd om ‘Tilburg’ te duiden als “moderne industriestad”! Rigoureus was daarbij gekapt met het idee dat ‘til’ nog zou stammen van een niet-industrieel natuurproduct.

Bij de gemeentelijke geschiedschrijving ‘Tilburg stad met een levend verleden’ was zelfs gekapt met de Lindegezinde auteur (Ton Theelen), waarna uit zijn tekst alles over de Lindeboom was geschrapt. Een bronverwijzing nog naar Lindeliteratuur leidt naar een hiaat, waar de voetnoten ineens verspringen van 138 naar 140. Kortom, een boek als ‘Tilburg vijf eeuwen rond een heilige Linde’ bestaat gewoon niet, is nooit geschreven. Zeker niet het hoofdstuk ‘De naam Tilburg’! Toch lijkt ondergronds de oude lindetheorie dezelfde overlevingskracht te hebben als de Lindeboom zelf. De argumenten zijn in elk geval overtuigender dan de pogingen om die te verzwijgen. De naam Tilliburgis wordt al genoemd in 709 en kan qua herkomsttaal niet zomaar gelijkgeschakeld worden met Germaanse plaatsnamen van vele eeuwen later. De uitzonderlijke ouderdom van de naam ‘Tilburg’ duidt op een Latijnse herkomst (tilia/lindeboom). Het oorspronkelijke ‘Tilliburgis’ was bovendien een heel groot gebied, veel groter dan het huidige Tilburg. Dergelijke gebieden in het bijzonder kregen Latijnse namen. Peel en Kempen worden algemeen gezien als van Latijnse herkomst (palus/campus). Waarom kan dit niet het geval zijn bij het aangrenzende ‘Tilliburgis’? Omdat we dan uitkomen bij natuur, de tegenpool van Industriestad en campagnedoel destijds om als waarde en belang juist omlaag te halen? Waarom het unieke van Tilburg ontkennen, zoals het feit ook dat Tilliburgis zich onderscheidde door de overgang van zand naar leem, ofwel het natuurlijke lindebiotoop? Uniek is ook dat het oude Tilliburgis zelfs nu nog een lindetraditie kent die teruggaat in de tijd zover als we maar kunnen nagaan. Tilliburgis onderscheidde zich door nederzettingen met lindebomen, in het Latijn letterlijk te vertalen als “tilliburgis”. Het boekje ‘De naam Tilburg’ geeft nog meer argumenten en wordt dus voorlopig geboycot. Maar de Linde groeit door, net als het bewustzijn over ‘Tilburg’ als naam met beduidend meer inhoud dan al die campagnes van de laatste jaren.

zie ook:
Het selectieve geheugen van tilburg.nl

Klik hier voor fotoseries over historie en betekenis van de Lindeboom.